-
Mihenk taşı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Mihenk taşı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Mihenk taşı
- Dönem
- Yaklaşık MÖ 6.yüzyıl ortası. , Lidya
- Sardeis veya Müze Env. No.
- S85.009
- Malzeme
- Taş
- Eserin Türü
- Diğer
- Yerleşim
- Sardis
- Alan (Sektör)
- MMS
- Açma
- MMS-I 85.1
- Locus
- MMS-I 84.1 Locus 34
- Koordinatlar
- E144.5 / S68.7
- Tanım
- Pürüzsüz, siyah bir taş blok, dikdörtgen kesitli, bir ucu kırık, diğer ucu bitirilmiştir. Pürüzsüz yüzeyi parlatılmış, hafif iç bükeydir. Korunagelen uzunluk 0.052 m; genişlik 0.012 m; kalınlık 0.010 m.
- Yorum
- Mihenk taşı kullanımı altının saflığını ölçmek için uygulanan kolay ve yaygın bir yöntemdi. Düz koyu renk taş üzerine sürülen altın, çizgi şeklinde iz bırakırdı; daha sonra bu çizgi altın ve gümüş oranı bilinen iğnelerle çizilen izlerle karşılaştırılırdı. Deneyimli bir kuyumcu bu yöntemle hata oranını %2-3'e indirebilirdi. Söylenenlere göre 19. yüzyılda Japon kuyumcuların hata oranı %1'di. Yunan şair Theognis, olasılıkla MÖ 6. yüzyılda yani mihenk taşının tarihlendiği dönemde yaşamıştı ve Yunan dilinde mihenk taşını kullanan ilk kişiydi (βάσανος; Theog. 415-18 = 1164c-h). Theophrastus (De Lapidibus 45) tüm mihenk taşlarının kaynağının Tmolos Nehri olduğunu iddia eder - tahminen Tmolos Dağları'yla karıştırmış olmalıdır; Plinius (NH 33.126) Theophrastus'tan alıntı yaparak taşın Lidya'a ait olduğu anlatır.
MÖ 6. yüzyıl ortasında tahrip olan bir Lidya evinden (Alan 1, No. 62, 64, 65, 66, 68, 72, 73, 75, 81, 87, 88, 96, 97, 100, 102, 103, 137, 138 ile beraber). Evde yaşayanların kuyumcu olduğuna veya evin buna benzer amaçlı kullanıldığına dair başka bir kanıt yoktur; bu keşif, sıradan Lidyalıların da altının kalitesini ölçme gereği duyduklarını düşündürür. Yakınlardaki bir evde bulunan diğer üç siyah sileks nehir çakılı pürüzsüz ama işlenmemiştir ve bunlar da mihenk taşı olarak kullanılmış olabilirler.
Bu taş cinsi Ege Üniversitesi'nde Doç. Dr. Yılmaz Savaşçın ve Doç Dr. Orhan Kaya tarafından incelenmiştir. Her iki bilimadamı da taşın, bileği taşından ziyade mihenk taşı olduğuna kanaat getirmişlerdir. Ege Üniversitesi'nde taşın iki tarafı X-ışınıyla analiz edilmişse de altın izine rastlanmamıştır.
- Ayrıca bakınız
- Greenewalt, “Lidya Tanrıları”; Greenewalt, “Altın ve Gümüş Saflaştırma”; Kroll, “Sardeis Sikkeleri”.
- Kaynakça
- Greenewalt et al. 1987, 68, n. 13, Şek. 10.
- Yazar
- NDC