-
Sur yakınlarına atılmış bir askerlerden birine ait olması muhtemel miğfer (No. 211), modern kopya ile. Ön görüntü. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Sur yakınlarına atılmış bir askerlerden birine ait olması muhtemel miğfer (No. 211), modern kopya ile. Yan görüntü. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Miğferin çizimi (No. 211), önden ve yandan. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Miğferin yapımını gösteren çizimi (No. 211). (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Bronz süslemeli demir miğfer
The Lydians and their World
(2010)
Cat. 211
- Dönem
- MÖ 570-540, Lidya
- Müze
- Manisa, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 7810
- Müze Envanter No.
- 7810
- Sardeis veya Müze Env. No.
- M87.007
- Malzeme
- Demir, Tunç/Bakır alaşımı
- Eserin Türü
- Madeni Eser
- Metal Eserin Türü
- Silah ve Zırh
- Yerleşim
- Sardis
- Alan (Sektör)
- MMS
- Açma
- MMS-III 87.1
- Locus
- MMS-III 87.1 Locus 6
- Koordinatlar
- E101.6 / S91 *99.9
- Tanım
- Bir miğfere ait kaş kemeri belirtilmiş bir başlık, iki yanaklık (sadece tüme daha yakın olan sergide) ve boyunluk. Zamanında tümü demir olan bu parçaların büyük kısmı korozyona uğramış; bronz (ve biraz demir) kordonlardan ve çok parçalı tunç tepe süsünden oluşur. Miğferin demirden bir burunluğu da olabilir. Başlık, demirden sekiz şeritli kirişlerden oluşan içliği üzerine radyal biçimde sekiz adet üçgen plakanın yerleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Üçgen plakalar arasındaki bağlantı yerleri gizlenmiş ve başlığın kenarları üç sicimle konturlanmıştır. Yan sicimler bronzdan, ortadaki ise demirdendir, hepsinde boncuk-makara motifi vardır. Plaka ve kirişlerin hangi yöntemle birbirine tutturulduğu bilinmemekle beraber, yapısal nedenlerden dolayı bu işlem mekanik biçimde yapılmış olmalıdır. Ancak, X-ışınlarında perçinler tam olarak belirlenememiştir (kiriş ve plakaların birçok yerden parçalara ayrılmış olması ve bir kirişin plakasından çıkmış olması, böyle bir malzemeyi birleştirmek için gereken güçlü çekiç darbelerine tezat oluşturur). Plakalar ve sicimler perçinlerle, mekanik olarak kaynaştırılmıştır. Bronzdan, dört parçalı bir tepe süsü, başlığın üstüne demir çiviyle tutturulmuştur. Üçgen, yarım ay biçimli yanak parçaları menteşelenmiştir (menteşe ve menteşe mili şeklinde) ve dış kenarlarına boncuk ve makara şeklinde bronz bir sicim geçilmiştir. Başlık ve yanaklıkların kenarlarında küçük ekleme delikleri mevcuttur. Boyunluğun iç yüzü, Ege Üniversitesi'nden Özcan Sarı tarafından tanımlanan, keçi derisi olduğu belirlenen deriden düzensiz şekiller oluşturan bir astara sahiptir. Yanaklığın ucu yakınındaki büyük bir delik olasılıkla çene bağına aitti. “Saç çizgisinden /alından” tepeliğe kadar yükseklik 0.177 m, yanaklık yüksekliği 0.137 m, restore edilen genişlik 0.197 m, restore edilen derinlik 0.215 m, parçaların toplam ağırlığı 1138.3 g, ya da 2.5 lb.
- Yorum
- Miğfer parçaları, Sardeis suru içindeki çukurda, MÖ 6. yüzyıl ortalarına ait tahrip tabakasında bulunmuştur. Birkaç metre ötede aynı tahrip tabakasında, miğferin ait olabileceği 20'li yaşlarda bir erkeğe ait iskelet bulunmuştur (No. 210). Orijinal miğferin metali (i.e., deri astarından ayrı olarak) 1.8-2.5 kg (4-5.5 lb) ağırlığında olmalıydı. Başlığın alışılmadık tasarımı ve yapımı Roma ve Geç Roma'ya ait Spangenhelme tipinin öncüsü (Roma'da Traianus Sütunu'nda betimlenen ve Geç Roma Dönemi örnekleri olan) gibi durur. Bu tür tasarım ve yapım örneğine sahip tek örnek, No. 211 ile yaklaşık aynı döneme ait olan, Eski İzmir'de MÖ 600'lere ait tahrip tabakasında bulunmuş demir miğferdir (arkeolog J. K. Veerson'la kişisel görüşme). Eski İzmir'deki tahrip tabakası arkeologlar tarafından Kral Alyattes döneminde yaşanan bir Lidya saldırısıyla ilişkilendirilmiştir (Herodotos 1.16); iki miğfer arasındaki Lidya bağlantısı, onların ve “proto-Spangenhelm” tipi tasarımlarının Lidya'ya ait olabileceğini düşündürmektedir.
- Ayrıca bakınız
- Greenewalt, “Giriş”; Cahill, “Sardeis Şehri”; Cahill, “Pers Tahribi”.
- Kaynakça
- Greenewalt ve Heywood 1992, 1-31; Greenewalt 1992; Greenewalt 1997, 12-13, 19; Smith 1997; Dedeoğlu 2003, 70, Şek.
- Yazar
- CHG